Wat begon als een kennismakingsbezoek met Palestina in 2013, groeide uit tot een langlopend literair project om de liefde voor Palestina, Palestijnse literatuur en cultuur te delen met Nederlandse lezers en cultuurliefhebbers.
Twee grote vragen
Toen ik eind 2013 uit Palestina terugkwam, bleef ik rondlopen met twee grote vragen. Ten eerste: waarom wist ik niets van deze situatie waarin een bevolkingsgroep systematisch onderdrukt en gemarginaliseerd wordt door een andere. Waarbij die eerste groep ook nog de inheemse bevolking is en de tweede groep een koloniserende indringer? En als tweede: hoe houden Palestijnen het vol om al zo lang onder die onderdrukking en bezetting te leven en hun identiteit en hun strijd niet op te geven?
Literatuur, levensverhalen van Palestijnen
Om die vragen te beantwoorden, wilde ik vaak teruggaan naar Palestina om het gebied, de historie, cultuur en de mensen nog beter te leren kennen. Maar ik kon ook iets anders doen: lezen. En dat komt goed uit, want lezen, dat doe ik heel graag! Dus las ik boeken over historie en geopolitiek om achtergrond en context beter te begrijpen. Maar ik begon ook en vooral Palestijnse literatuur te lezen om de levensverhalen van Palestijnen, hun emoties en ervaringen, hun vragen en dilemma’s, hun vreugde en verdriet van binnenuit te leren kennen. Natuurlijk zijn de levens van veel Palestijnen heel anders dan het mijne maar er zijn ook overeenkomsten, ik kon me in allerlei opzichten met hen identificeren en met hen meeleven. En zo begon een ontdekkingsreis die duurt tot op de dag van vandaag. Ik las romans, verhalen en poëzie, zag speelfilms en documentaires en kreeg zo een steeds beter beeld van de rijkdom en diversiteit van Palestijnse literatuur en cultuur.
Collectieve verhaal
Behalve literatuur van schrijvers uit historisch Palestina, veelal in het Arabisch geschreven, kwam ik ook literatuur op het spoor van Palestijnse schrijvers in diaspora. Zij schrijven vaak in de talen van de landen waar ze wonen: Engels, Frans, Spaans, Deens of Nederlands. Zo is de Palestijnse literatuur nog veelzijdiger geworden. Tegelijk viel het me op dat, ondanks de grote diversiteit, Palestijnse schrijvers beïnvloed worden door het collectieve verhaal van de specifiek Palestijnse identiteit. Deze vindt zijn oorsprong in de jaren 30 van de 20e eeuw en wordt bepaald door de Nakba en de voortdurende verdrijving en etnische zuivering van Palestijnen. Dus, ondanks de grote diversiteit aan thema’s, stijlen, genres en literaire technieken, is dit collectieve verhaal een herkenbare onderstroom. Dat betekent dat de Palestijnse literatuur een sterke eigen signatuur heeft die op steeds andere manieren wordt verwerkt en vormgegeven.
Iets teruggeven
Dat eerste bezoek aan Palestina is ruim 12 jaar geleden en wat begon als een klein stapeltje boeken is uitgegroeid tot een uitgebreid archief van boeken, verhalen, poëziebundels en films dat gestaag blijft groeien. De Palestijnse literatuur en cultuur heeft mij verrijkt en mij ongelooflijk veel geboden. Omgekeerd probeer ik iets terug te geven door boekbesprekingen en workshops Palestijnse literatuur en Palestijnse poezie aan te bieden aan belangstellenden, door podcasts en video’s te maken, door Palestijnse verhalen en gedichten te delen (in het Nederlands) en de rijkdom van de Palestijnse literatuur te ontsluiten via deze uitgebreide website.
Verhalen levend houden
We zijn nog vaak terug geweest naar Palestina en hebben veel plaatsen en mensen daar bezocht, we hebben boeken en bezoeken met elkaar gecombineerd, en nu het reizen in Palestina steeds moeilijker wordt, werken we mee om de verhalen en herinneringen levend te houden, zoals met de website www.getuigenvangaza.nl
