Zaterdag 28 september was voor mij een bijzondere dag want ik had een persoonlijke ontmoeting met de Palestijnse schrijfster Susan Abulhawa. Jarenlang was Susan Abulhawa bijna de enige en in ieder geval de meest bekende schrijver van Palestijnse literatuur in Nederland. Haar roman Mornings in Jenin / Ochtend in Jenin is hier veel gelezen. Zo veel dat er nu een nieuwe editie is uitgekomen. Mijn eerste activiteiten met Podium voor Palestina waren boekbesprekingen van haar boek waardoor tegelijk de Palestijnse 20e eeuwse geschiedenis aan de orde kwam. Later besprak ik ook haar tweede en derde roman en heb het altijd betreurd dat dat derde boek Against the Loveless World nooit in het Nederlands is vertaald.
Ik ontmoette Susan voor het eerst, heel kort, in 2015 toen ze haar boek signeerde op het Crossing Border Festival in Den Haag. Nu 9 jaar later is ze weer in Nederland, dit keer op het ILFU, International Literature Festival in Utrecht waar dit jaar veel aandacht werd besteed aan Palestijnse literatuur en cultuur. Heel terecht dat Susan daarbij in het zonnetje werd gezet vanwege haar lange staat van dienst als schrijver, dichter en activist voor Palestijnse bevrijding.
Voor haar openbare optreden in Tivoli Vredenburg mocht ik haar interviewen en zat ik opeens oog in oog met de vrouw die ik al zo lang bewonder. We spraken over de ontwikkelingen in de Palestijnse literatuur, het festival Palestine Writes dat ze twee keer heeft georganiseerd, de vele jonge schrijvers die van zich laten horen en de obstakels waar ze mee te maken hebben. Susan vertelde ook over haar recente bezoeken aan Gaza en over de schrijfworkshops die ze daar gaf. Ik zie de vermoeidheid in haar gezicht en hoor het verdriet in haar stem als ze vertelt over de gruwelijke situatie die ze in Gaza aangetroffen heeft. En die vermoeidheid wordt versterkt door de bizarre situatie dat een klein deel van de wereld deze gruwelijkheden maar straffeloos laat doorgaan en goed praat.
Er verschijnt een lachje op haar gezicht als ik haar vraag naar de vrouwelijke personages in haar romans, enerzijds de hoofdpersonen met hun existentiële ontwikkeling en anderzijds de bijfiguren, vrouwelijke personages met een meer volks karakter die humor, levenswijsheid en ‘juice’ aan de verhalen geven. Susan vertelt dat ze opgegroeid is omgeven door vrouwen en dat ze hun levens het interessantste vindt. In alle romans heeft ze gemerkt dat een vrouwelijk personage dat aanvankelijk een kleine rol zou spelen, ruimte heeft ingenomen en een grotere rol heeft opgeëist. ‘Zo schrijft een roman zich deels ook vanzelf’, vat ze samen. Ze werkt aan een nieuwe roman maar er gebeurt te veel in de wereld dat haar afleidt van het schrijfproces.
Aan het eind van het interview praten we nog even over Nederland. Het incident van de watermeloenen in de Tweede Kamer (uitgedeeld door Partij voor de Dieren en afgewezen door VVD omdat ze niets willen eten dat Hamas zou steunen), maakt haar aan het lachen. Zo bizar gaat het toe in de Nederlandse volksvertegenwoordiging. Maar de acties en manifestaties van allerlei Nederlandse organisaties doen haar goed.
Een jarenlange strijd tegen geweld, onbegrip, aanvallen op haarzelf en op haar volk, hebben hun tol geëist bij Susan Abulhawa. Al jaren mag ze zelfs niet meer op bezoek in Palestina. Maar zoals ze zegt tijdens het middagprogramma in Tivoli: ‘Opgeven is geen optie. Iedereen moet vooral doen wat het beste bij hem of haar past maar we kunnen deze massaslachting niet onopgemerkt voorbij laten gaan.’
Het interview van zaterdag 28 september wordt verwerkt tot een podcast die straks te beluisteren is via streamingsdiensten. Zoek op #podiumvoorpalestina of #diasporaliteratuur.
